Προς: Εισαγγελία Πρωτοδικών Λέσβου,Υπουργείο Υγείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης, Συνήγορο του Πολίτη,Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες
Κοιν: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου, Δικηγορικό Σύλλογο Λέσβου, Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών
ΑΝΑΦΟΡΑ - Επείγον
Θέμα: κράτηση προσφύγων στο κέντρο κράτησης μεταναστών και προσφύγων στην Παγανή Λέσβου - νομικό καθεστώς φιλοξενούμενων ασυνόδευτων ανηλίκων στο κέντρο υποδοχής στην Αγιάσο Λέσβου
Των: ......
Οι ανωτέρω αναφέροντες είμαστε μέλη της ομάδας πολιτών «ΠροςΦυγή», η οποία έχει ως σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της ανάδειξης των προβλημάτων των προσφύγων. Η ομάδα μας συστάθηκε το 2007 και έκτοτε δραστηριοποιείται στη Λέσβο προσπαθώντας να συμβάλει στη βελτίωση των όρων υποδοχής των μεταναστών και των προσφύγων που εισέρχονται στην Ελλάδα μέσω Λέσβου.
Τους δύο τελευταίους μήνες και συγκεκριμένα από τον Ιούνιο του 2008 έως και σήμερα γινόμαστε αποδέκτες καταγγελιών από πρόσφυγες, οι οποίοι συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο κέντρο κράτησης μεταναστών και προσφύγων στην Παγανή Λέσβου ως προς τις συνθήκες κράτησης τους και την εν γένει μεταχείρισή τους από τις ελληνικές αρχές.
Α. Κράτηση προσφύγων – ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας
Οι καταγγελίες στην ομάδα μας έγιναν από πρόσωπα που προέρχονται από το Ιράκ, τη Σομαλία, το Αφγανιστάν, την Παλαιστίνη και το Ιράν, τα οποία συνελήφθησαν για παράνομη είσοδο στη χώρα (μέσω Λέσβου) και εκδόθηκε εις βάρος τους απόφαση απέλασης και κράτησης παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ανέφικτες απελάσεις. Σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθεί η διοίκηση, κατά το στάδιο της σύλληψης και της καταγραφής δεν λαμβάνει χώρα διαδικασία ατομικής εξέτασης προκειμένου να διαπιστωθεί αν πρόκειται για άτομο που χρήζει διεθνούς προστασίας, δεν υπάρχει διερμηνεία παρά χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό άλλοι συλληφθέντες και δεν υπάρχει οποιαδήποτε ενημέρωση σχετικά με το νομικό τους καθεστώς και τη δυνατότητα άσκησης προσφυγής κατά της έκδοσης απόφασης απέλασης. Η πρακτική αυτή ακολουθείται και στο στάδιο της απελευθέρωσης, κατά το οποίο χορηγείται υπηρεσιακό σημείωμα να εγκαταλείψουν τη χώρα στην ελληνική γλώσσα, χωρίς οποιαδήποτε ενημέρωση σχετικά με το νομικό τους καθεστώς.
Σημειώνουμε ότι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι κρατούμενοι στο κέντρο κράτησης της Παγανής, προέρχονται από χώρες όπου σημειώνονται συστηματικές και μαζικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου και είναι άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας και ισχύει στο πρόσωπό τους η αρχή της μη επαναπροώθησης. Συνεπώς οι αποφάσεις απέλασης και κράτησης που έχουν εκδοθεί εις βάρος τους καθώς και κάθε πράξη απομάκρυνσής τους στη χώρα καταγωγής τους ή σε άλλη χώρα, όπου η ζωή και η ελευθερία τους διατρέχει βάσιμο κίνδυνο ή από όπου κινδυνεύουν να επαναπροωθηθούν στην χώρα καταγωγής τους (πχ. Τουρκία) παραβιάζουν κανόνες υπερνομοθετικής ισχύος, όπως το άρθρο 33 της σύμβασης της Γενεύης για το νομικό καθεστώς των προσφύγων του 1951.
Το κέντρο κράτησης μεταναστών και προσφύγων στην Παγανή έχει μετατραπεί εν τοις πράγμασι σε χώρο κράτησης, ο οποίος δε μπορεί σε καμία περίπτωση να ανταποκριθεί ούτε στις στοιχειώδεις ανάγκες των προσφύγων που μόλις εισέρχονται στην Ελλάδα, πολώ δε μάλλον, των ευάλωτων περιπτώσεων όπως ασθενείς, θύματα βασανιστηρίων και εμπορίας ανθρώπων, ανήλικοι, βρέφη κλπ. Επιπλέον, υπεύθυνοι φύλαξης είναι κατά κανόνα 2-3 αστυνομικοί υπάλληλοι οι οποίοι είναι αδύνατο να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός τόσο μεγάλου αριθμού κρατουμένων με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να παραμένουν απομονωμένοι στους θαλάμους χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο. Σημειώνουμε ότι την περίοδο αυτή βρίσκονται περίπου 800 κρατούμενοι στο κέντρο κράτησης μεταξύ των οποίων βρίσκονται ανήλικα άτομα, έγκυες και άρρωστοι.
Β. Παράνομη έκδοση απόφαση απέλασης και κράτησης εις βάρος ασυνόδευτων ανηλίκων
Στο κέντρο κράτησης μεταναστών και προσφύγων στην Παγανή κρατούνται ασυνόδευτοι ανήλικοι, εις βάρος των οποίων εκδίδεται απόφαση απέλασης. Η πρακτική αυτή της διοίκησης να εκδίδει εις βάρος των ασυνόδευτων ανηλίκων αποφάσεις απέλασης παραβιάζει θεμελιώδεις διατάξεις νόμου καθώς και συνταγματική διάταξη, που ορίζει ότι η παιδική ηλικία είναι υπό την προστασία του κράτους. Επιπλέον, κατά το προγενέστερο στάδιο του εντοπισμού των ανηλίκων από τις αστυνομικές αρχές, η διαπίστωση της ανηλικότητας γίνεται με τυχαία κριτήρια με αποτέλεσμα άτομα εμφανώς ανήλικα να καταγράφονται ως ενήλικοι και να κρατούνται στη συνέχεια στους θαλάμους των ενηλίκων.
Σις 28-6-2008 103 ασυνόδευτοι ανήλικοι, μεταφέρθηκαν από το κέντρο κράτησης της Παγανής στο κέντρο υποδοχής ανηλίκων στην Αγιάσο, το οποίο εγκαινίασε και τη λειτουργία του. Σημειώνουμε ότι, παρά την παρέμβαση του εισαγγελέα Λέσβου, ως προσωρινού επιτρόπου, ο οποίος διέταξε τη μεταφορά των ανωτέρω ανηλίκων σε κατάλληλο χώρο υποδοχής, δεν ελήφθη οποιαδήποτε περαιτέρω μέριμνα σχετικά με το νομικό καθεστώς τους με αποτέλεσμα να τους χορηγηθούν, κατά την απελευθέρωσή τους και τη μεταφορά τους στο κέντρο υποδοχής, υπηρεσιακά σημειώματα αναχώρησης από τη χώρα, δυνάμει των αποφάσεων απέλασης που έχουν εκδοθεί εις βάρος τους, τα οποία μάλιστα έχουν ήδη λήξει. Φαίνεται λοιπόν από τα ανωτέρω, ότι οι πρώτοι φιλοξενούμενοι στο κέντρο υποδοχής ανήλικοι βρίσκονται παράνομα στη χώρα και δεν έχει γίνει έως και σήμερα οποιαδήποτε ενέργεια σχετικά με τη νομιμότητα της παραμονής τους στη χώρα.
Στις 18-7-2008 και στις 24-7-2008 μεταφέρθηκαν από το κέντρο κράτησης της Παγανής στο κέντρο υποδοχής της Αγιάσου αντίστοιχα 26 και 35 ακόμη ασυνόδευτοι ανήλικοι, οι οποίοι ήταν κρατούμενοι για διάστημα πάνω της μίας εβδομάδας. Εις βάρος τον τελευταίων, εκδόθηκαν αποφάσεις απέλασης από την αστυνομική διεύθυνση Λέσβου, με μόνη διαφορά από την έως τώρα ακολουθούμενη πρακτική, ότι τους χορηγήθηκε υπηρεσιακό σημείωμα χωρίς χρονική διάρκεια στο οποίο αναφέρεται ότι ο ανήλικος φιλοξενείται στο κέντρο υποδοχής στην Αγιάσο. Τέλος, παρά τη λειτουργία του ξενώνα υποδοχής ανηλίκων στην Αγιάσο, εξακολουθούν να κρατούνται ανήλικοι στην Παγανή για αρκετές ημέρες, υπό άθλιες συνθήκες κράτησης.
Σημειώνουμε ότι εις βάρος όλων των ανηλίκων, που κρατούνται στην Παγανή, οι αποφάσεις απέλασης εκδίδονται χωρίς κράτηση. Ως εκ τούτου, η κράτηση των ανηλίκων, ασχέτως της χρονικής της διάρκειας, είναι παράνομη και καταχρηστική.
Γ. Συνθήκες κράτησης
Η διάρκεια της κράτησης ποικίλει ανά εθνικότητα και εναπόκειται στην αυθαίρετη κρίση της αστυνομικής διεύθυνσης. Με τον τρόπο αυτό, άτομα από το Αφγανιστάν, τη Σομαλία και το Ιράκ κρατούνται περίπου 10 - 20 ημέρες, ενώ από την Παλαιστίνη και το Ιράν περίπου 30 ημέρες.
Σύμφωνα με όσα μας ανέφεραν οι πρόσφυγες, στο κέντρο κράτησης μεταναστών και προσφύγων στην Παγανή Λέσβου δεν τηρούνται ούτε τα στοιχειώδη δικαιώματα των κρατουμένων και επικρατούν συνθήκες κράτησης οι οποίες συνιστούν απάνθρωπη, εξευτελιστική και ταπεινωτική μεταχείριση κατά παραβίαση του άρθρου 3 της ΕυρΣΔΑ.
• Δεν υπάρχει αποτελεσματική νομική συνδρομή.
• Ακολουθείται συστηματική πρακτική κράτησης προσφύγων και ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και ιδιαίτερα ευάλωτων περιπτώσεων όπως οι ανήλικοι, οικογένειες με ανήλικα παιδιά έως και βρέφη, άτομα με προβλήματα υγείας, θύματα βίας
• Όλοι οι πρόσφυγες μας κατήγγειλαν προβλήματα υγείας συνεπεία των άθλιων συνθηκών κράτησης (λοιμώξεις αναπνευστικού, ισχυρούς πονοκεφάλους και ναυτίες, δερματικά προβλήματα). 5 από τους ανήλικους που μεταφέρθηκαν στο κέντρο υποδοχής στην Αγιάσο, νοσηλεύτηκαν με λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού ενώ υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις εμφάνισης ψώρας και άλλων δερματικών προβλημάτων.
• Δεν υπάρχει επαρκής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φροντίδα. Επίσημα, επισκέπτεται ιατρός τα κέντρα. Ωστόσο, η επικοινωνία με τους κρατούμενους γίνεται από τα κάγκελα και όχι με τον κάθε κρατούμενο ξεχωριστά. Στην πράξη, ο γιατρός προσεγγίζει το θάλαμο όπου κρατούνται πάντοτε πάνω από 80 άτομα και ρωτάει ποιος έχει πρόβλημα. Μας αναφέρθηκε μάλιστα ότι υπήρξαν κρατούμενοι ασθενείς με φυματίωση και δεν ελήφθη η οποιαδήποτε μέριμνα τόσο για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ίδιων των ασθενών, όσο και για την προστασία της υγείας των λοιπών συγκρατουμένων.
• Οι υδραυλικές εγκαταστάσεις είναι σε άθλια κατάσταση. Παρ΄ ότι τοποθετήθηκαν νέα κοντέινερ με σκοπό να χρησιμοποιηθούν ως τουαλέτες και ντους, στην πράξη οι κρατούμενοι δεν προαυλίζονται με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν τις παλιές υδραυλικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν εντός των θαλάμων. Σημειώνουμε ότι σε κάθε θάλαμο υπάρχει μόνο μία τουαλέτα, η οποία δεν καθαρίζεται ποτέ.
• Επικρατεί συνωστισμός. Από τα μέσα Ιουνίου οι κρατούμενοι ξεπερνούν τα 600 άτομα. Σήμερα κρατούνται περίπου 800 άτομα σε αποθήκες που μετά βίας μπορούν να μείνουν 300 άτομα.
• Δε γίνεται συστηματικός προαυλισμός. Οι κρατούμενοι παραμένουν μόνο στους εσωτερικούς χώρους των θαλάμων - φυλακών και βγαίνουν μόνο όταν έρχεται το φορτηγό με το catering, την ώρα του φαγητού ή εναπόκειται στην κρίση των φρουρών αν θα τους αφήσουν να προαυλιστούν για 5 λεπτά.
• Δεν υπάρχει τηλέφωνο και οι κρατούμενοι δεν έχουν καμία δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Η κράτηση σε απομόνωση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα αποτελεί εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση.
• Τους καλοκαιρινούς μήνες επικρατεί αφόρητη ζέστη.
• Στους θαλάμους, πέρα από τα κρεβάτια δεν υπάρχει κανένα άλλο έπιπλο ή χώρος αποθήκευσης και δεν υπάρχει οπτική επαφή με τον έξω κόσμο πέρα από λιγοστά παράθυρα με κάγκελα.
Καταγγέλλουμε την απουσία οιασδήποτε κρατικής μέριμνας για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των προσφύγων και την προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Η υπαγωγή των προσφύγων και των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας στο νομικό καθεστώς και τη μεταχείριση των παρανόμως εισερχομένων αλλοδαπών [«λαθρομεταναστών» σύμφωνα με τον αδόκιμο όρο που χρησιμοποιεί η διοίκηση όταν αναφέρεται στους κρατούμενους της Παγανής ακόμη και στα παιδιά που φιλοξενούνται στο κέντρο υποδοχής στην Αγιάσο] παραβιάζει ευθείες και άμεσες υποχρεώσεις της πολιτείας για την προστασία τους. Η υποδοχή των προσφύγων δε λαμβάνει χώρα σε κέντρα κράτησης αλλά σε κέντρα υποδοχής, κατάλληλα να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας.
Σε κάθε περίπτωση, η διοικητική κράτηση, αποτελεί προσωρινό μέτρο στέρησης της προσωπικής ελευθερίας κατά τη διάρκεια της οποίας οι κρατούμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους φυλακισμένους, στερούνται δηλαδή, προσωρινά, μόνο την προσωπική τους ελευθερία. Επομένως, η υποχρέωση παροχής των αναγκαίων μέσων για μία αξιοπρεπή διαβίωση των υπό κράτηση προσώπων όσον αφορά στην υγιεινή, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την επικοινωνία και τη δυνατότητα κίνησης, αποτελούν υποχρεώσεις της Πολιτείας συνταγματικά κατοχυρωμένες, την άρση των οποίων δεν δικαιολογούν τα διοικητικά μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των παρανόμως εισερχομένων αλλοδαπών, ανεξαρτήτως καταγωγής και προστατευτικού καθεστώτος στο οποίο δύναται να υπαχθούν.
Δεδομένης της σοβαρότητας των υποθέσεων ζητούμε
1. την άμεση παρέμβασή σας έτσι ώστε να σταματήσει η κράτηση προσφύγων και προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και τη δημιουργία κατάλληλων χώρων υποδοχής
2. την άμεση παρέμβασή σας για την προστασία της ανηλικότητας σε όλα τα στάδια της διαδικασίας έτσι ώστε να μην εκδίδεται απόφαση απέλασης και κράτησης εις βάρος ανηλίκων ώστε, άμεσα, με τον εντοπισμό τους οι ανήλικοι να μεταφέρονται στο κέντρο υποδοχής στην Αγιάσο, προκειμένου να λάβουν την προστασία και μέριμνα που δικαιούνται σύμφωνα με το νόμο.
3. την άμεση παρέμβασή σας ώστε να ανακληθούν οι αποφάσεις απέλασης των ασυνόδευτων ανηλίκων που έχουν ήδη μεταφερθεί στο κέντρο υποδοχής ανηλίκων στην Αγιάσο Λέσβου και τη χορήγηση εγγράφων επί τη βάσει της προστασίας της ανηλικότητας, με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
4. την άμεση παρέμβαση των αρμοδίων αρχών, έτσι ώστε να σταματήσει άμεσα η κράτηση ανθρώπων σε συνθήκες που δεν συνάδουν με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
5. Ερωτούνται οι αρμόδιες αρχές ποια η σκοπιμότητα και η νομιμότητα της κράτησης προσφύγων δεδομένου ότι η εκτέλεση της διοικητικής απόφασης απέλασης είναι ανέφικτη. Επιπλέον, η πρακτική αυτή της διοίκησης παραβιάζει την αρχή της μη επαναπροώθησης (Σύμβαση της Γενεύης του 1951), δεδομένου ότι όλοι οι πρόσφυγες που απευθύνθηκαν στην ομάδας μας επικαλέστηκαν κίνδυνο ζωής σε περίπτωση που επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους.
Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση,
Μετά τιμής,
Οι αναφέροντες
.....
ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ (ΔΝΣΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ) (01/09/2008):εδώ
